Chiropractie voor paarden
Chiropractie is een manuele therapie die zich richt op de lokalisatie en behandeling van stoornissen in het functioneren van het bewegingsstelsel en het zenuwstelsel.
Chiropractie is een holistische behandelwijze welke zich niet slechts op één afzonderlijke aandoening richt, maar het gehele lichaam behandelt. Daniel David Palmer (1895) is de grondlegger van de chiropractie, hij ondervond dat in de wervelkolom mogelijk de oorzaak van vele aandoeningen en ziekten gezocht kunnen worden.
De wervelkolom omgeeft en beschermt een groot deel van het zenuwstelsel. Het zenuwstelsel stuurt alle lichaamsfuncties aan, van bewegingsstelsel tot maag-darmkanaal, organen en het afweersysteem. Via de zenuwen gaat er een continue informatiestroom over en weer van en naar alle spieren en organen (denk hierbij aan informatie over bewegen en lichaamshouding maar ook over temperatuur, blaasspanning, bloeddruk enzovoort). Tussen de wervels treden de zenuwen uit die de spieren en weefsels aansturen. De plaats waar de zenuwen uittreden, ligt vlak bij de gewrichtjes tussen de wervels en als er een verminderde of abnormale beweeglijkheid tussen de wervels ontstaat, beïnvloed dit het zenuwstelsel en kunnen diverse klachten ontstaan.
Het is niet zo dat de zenuwen daadwerkelijk bekneld worden, maar ze zijn erg kwetsbaar en drukgevoelig. De zenuwen moeten door een nauwe ruimte tussen de wervellichamen. Als de wervels niet normaal ten opzichte van elkaar bewegen wordt deze ruimte nog nauwer en komt er druk op de zenuwen te staan. Disfunctie van de zenuwen kan leiden tot pijn, spierzwakte, abnormale spierspanning, maar ook de organen zoals lever, nieren en darmen en zelfs de huid kunnen nadelig beïnvloed worden, evenals hartslag, bloeddruk, ademhaling en hormoonhuishouding.
De gevolgen van een ‘blokkade’ in de wervelkolom zijn dus veel groter dan alleen pijn in de rug!
Verminderde functie van zenuwen en spieren leidt tot subtiele afwijkingen in het bewegingspatroon. Deze compensatie hoeft niet direct zichtbaar te zijn, maar overbelast wel andere zenuwen en spieren. Daarnaast kan de blokkade (de verminderde beweeglijkheid) zelf ook nog voor compensaties op andere plaatsen in het lichaam zorgen. Als een paard ergens in de wervelkolom minder (efficiënt) kan bewegen, leidt dit vaak tot overbelasting in andere gebieden. Dit is vaak niet gelijk zichtbaar, langzaam zien we lichte onregelmatigheden in de gangen en paarden krijgen steeds meer voorkeur voor één kant. Langer aanhoudende overbelasting zal leiden tot blessures die opeens wel duidelijk waarneembaar zijn (kreupelheden, zwellingen, afwijkingen op röntgenfoto en echobeeld).
Deze blessures zouden voorkomen kunnen worden als blokkades in gewrichten in een vroeg stadium behandeld worden. Door chiropractisch onderzoek en behandeling kunnen blokkades vroegtijdig worden opgespoord en compensatie mechanismen worden opgeheven, zo voorkom je het ontstaan van zichtbare problemen.
De ‘blokkade’ wordt behandeld door een zeer specifieke en subtiele beweging, in de juiste richting met de juiste diepte en snelheid en een goede stabilisatie van de rest van het lichaam (een manipulatie ofwel adjustment genoemd). Deze manipulatie vindt altijd plaats binnen de normale grenzen van het gewricht en zo dicht mogelijk bij de te beïnvloeden wervels. Paarden worden over het algemeen niet gesedeerd, hierdoor verandert namelijk de spierspanning evenals de reflexen, wat leidt tot een minder effectieve behandeling en meer risico op complicaties. Het is wel belangrijk dat het dier bij het behandelen volledig ontspannen is, zodat de impuls in het gewricht kan doordringen.
Soms is er tijdens de manipulatie een harde plop of krakend geluid te horen, dit geluid wordt niet veroorzaakt door een wervel die op zijn plek terug zou schieten, maar is cavitatie (luchtbelvorming in het gewricht). De manipulatie is niet pijnlijk (soms reageren paarden op het geluid) en het geeft vaak juist gelijk erna een aangenaam gevoel.
Door de manipulatie normaliseert de beweeglijkheid van de gewrichten. Pijn en spierspasmen verdwijnen en de functie van het zenuwstelsel wordt door stimulatie van reflexen gestimuleerd. Het daarna uitvoeren van oefeningen stimuleert de juiste ontwikkeling van de zenuwen en spieren.
De ontstaanswijze van de blokkade blijft altijd lastig te achterhalen (vaak het kip en het ei verhaal). Een kreupelheid in een been kan leiden tot problematiek (en dus een blokkade) in de wervelkolom, maar een blokkade in de wervelkolom kan dus ook leiden tot een kreupelheid in het been. Soms is de ontstaanswijze heel duidelijk, bijvoorbeeld klachten na een val, struikelen, verkeerd liggend zadel, vast liggen in de stal of als een paard is gaan hangen aan zijn halster.
Vaak gaat het ontstaan van de oorzaak geleidelijk aan en duurt het lang voordat er echt problemen zijn, maar is er wel al meer aan de hand dan één probleem. De oorzaak zijn dan bijvoorbeeld onopgemerkte microtrauma´s geweest, maar deze zorgen wel langzaam voor blokkades in het lichaam. Hoe dan ook is het belangrijk dat de Chiropractor een deskundig en volledig onderzoek verricht om zoveel mogelijk de oorzaak en de gevolgen (symptomen) te kunnen achterhalen en te onderscheiden en beide te kunnen behandelen.
Een paardenchiropractor heeft altijd een vooropleiding gedaan in de medische sector.
Voor de Nederlandse opleiding ‘Focus on the Equine Spine' (FES, 2005 opgestart) worden alleen dierfysiotherapeuten en dierenartsen toegelaten tot de opleiding.
Deze deeltijdstudie duurt 2 jaar. Een paardenchiropractor heeft dus minimaal een 8 jarige studie achter de rug.
